یافته‌های تازه محققان دانشگاه تهران درباره تغذیه ورزشکاران

پژوهش تازه محققان دانشکده علوم ورزشی و تندرستی دانشگاه تهران، به تأثیر مکمل‌های غذایی بر ورزشکاران کراس‌فیت می‌پردازد.

دکتر فاطمه شب‌خیز، دانشیار دانشکده علوم ورزشی و تندرستی دانشگاه تهران، درباره ضرورت این مطالعه توضیح داد: «کراس‌فیت شامل وزنه‌برداری، پاورلیفتینگ و ژیمناستیک در ترکیب‌های مختلف اضافه بار و تکرارها با دوره استراحتی محدود بین ست‌های تمرینی است. با توجه به تازگی ورزش کراس‌فیت، مطالعات کمی در مورد تأثیر استراتژی‌های تغذیه‌ای بر پاسخ حاد به این نوع فعالیت‌های ورزشی انجام شده است.»

این متخصص فیزیولوژی ورزشی درباره جزئیات این پژوهش، گفت: «در این مطالعه تأثیر مصرف کافئین و سدیم بی‌کربنات، به طور جداگانه و ترکیبی، بر عملکرد و میزان فشار درک‌شده در طول پروتکل تمرینی سیندی (Cindy) در شرکت‌کنندگان کراس‌فیت آزموده شده است. در جریان این آزمایش، محققان و اشخاص مورد آزمایش از محتوای کپسول‌های حاوی مکمل و دارونما مطلع نبودند. ۲۰ ورزشکار کراس‌فیت در پنج وضعیت شامل کنترل (بدون مداخله)، دارونما، کافئین، بی‌کربنات سدیم، و کافئینن+سدیم بی‌کربنات قرار گرفتند. بین هر جلسه اندازه‌گیری ۷ روز برای پاک‌سازی در نظر گرفته شد تا اثر مکمل مصرف شده توسط افراد در هر وضعیت کاملاً پاک شود. قبل از تکمیل پروتکل سیندی، کپسول‌های حاوی ۶ میلی‌گرم کافئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، ۵۰ دقیقه قبل از تمرین سیندی مصرف شد، در حالی که ۰.۳ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن سدیم بی‌کربنات به مدت سه روز و ۱۲۰، ۹۰ و ۶۰ دقیقه قبل از تمرین سیندی مصرف شد. عملکرد، میزان فشار درک‌شده، توان عضلانی، قدرت گرفتن دست و حداکثر ضربان قلب قبل و اندکی پس از اتمام پروتکل سیندی اندازه‌گیری شد.»

دانشیار دانشکده علوم ورزشی و تندرستی در توضیح فرآیند این پژوهش، گفت: «پس از انتخاب نمونه، یک جلسه توجیهی برای شرکت‌کنندگان در تحقیق برگزار شد و شرایط اجرا، تست‌گیری، نحوه مصرف مکمل‌ها و رعایت نکاتی درباره تغذیه، خواب و نکات بهداشتی در راستای جلوگیری از ابتلا به کرونا برای آنها توضیح داده شد. مکمل‌ها توسط یک داروساز مستقل تهیه و برای اطمینان از اطلاع نیافتن محققان و شرکت‌کنندگان در بسته‌بندی‌های مجزا با کد معرف هر آزمودنی قرار داده شد. شرکت‌کنندگان به طور تصادفی در وضعیت‌های آزمایش قرار داده شدند تا اثرات احتمالی متغیرهای تمرین در طول دوره مطالعه، کنترل شود. برای محاسبه تغییرات شبانه‌روزی، تمام ارزیابی‌ها به طور هم‌زمان (بین ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ بعد از ظهر) و در یک روز یکسان از هفته، طی ۵ هفته انجام شد.»

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران درباره نتایج این تحقیق، گفت: «عملکرد شرکت‌کنندگان کراس‌فیت در طول پروتکل سیندی، با مصرف کافئین، سدیم بی‌کربنات و کافئین+سدیم بی‌کربنات به طور قابل توجهی بهبود نیافت، اما میزان درک فشار در حین و در پایان اجرای پروتکل سیندی با مصرف کافئین+سدیم بی‌کربنات در مقایسه با دارونما و کنترل به طور قابل توجهی کاهش یافت. ارتفاع پرش عمودی و قدرت گیرش دست بین وضعیت‌ها تفاوت قابل‌توجهی نداشت. همچنین، ضربان قلب بیشینه به دنبال مصرف کافئین، سدیم بی‌کربنات و کافئین+سدیم بی‌کربنات نسبت به وضعیت کنترل به طور بارزی بیشتر بود. در نتیجه ورزشکاران کراس‌فیت می‌توانند از اثرات انرژی‌زای کافئین و سدیم بی‌کربنات به صورت جداگانه یا توأم بهره بگیرند.»

به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، نتایح این پژوهش که با همکاری دکتر شب‌خیز، امیرحسین ضیائیان، دانش‌آموخته گروه فیزیولوژی ورزشی دانشکده علوم ورزشی و تندرستی دانشگاه تهران و مارتین هافماستر از مونیخ آلمان انجام گرفته، به تازگی در نشریه Journal of the International Society of Sports Nutrition منتشر شده