چرا زنان بیشتر از مردان بر اثر آسم می‌میرند؟

گرده گل، حساسیت تنفسی، فعالیت بدنی یا آلودگی هوا محرک‌های شناخته شده حملات آسم هستند، اما عامل دیگری نیز وجود دارد که کمتر توسط دانشمندان مطالعه شده است: هورمون‌های جنسی زنانه.

گزارش انجمن پژوهشی «آسم و شش» بریتانیا نشان می‌دهد که احتمال بستری شدن در بیمارستان به دنبال حمله آسم در زنان ۲۹ تا ۴۰ ساله ۲.۵ برابر بیشتر از مردان در همین بازه سنی است.

در دوران کودکی، پسران بیشتر به آسم مبتلا می‌شوند، اما بلوغ تعادل را معکوس می‌کند. در نوجوانی و بزرگسالی تعداد زنان مبتلا به آسم از مردان بیشتر است. این پدیده هنگام مشاهده بروز آسم بزرگسالان بر اساس جنسیت، بسیار واضح است.

آخرین مطالعه در این زمینه که در سال ۲۰۰۵ انجام شده، نشان می‌دهد که آسم در زنان ۵.۹ مورد در هر هزار نفر در سال و در مردان ۴.۴ مورد در هر هزار نفر در سال مشاهده می‌شود.

پیوند آسم با هورمون

این مطالعه این را هم نشان می‌دهد که هورمون‌های جنسی زنانه در حملات آسم و شدت آن در زنان نقش دارند. به جز عامل هورمونی، عوامل اجتماعی، اقتصادی، محیطی یا بیولوژیکی نیز می‌توانند در بروز این بمیاری دخیل باشند.

زنان دچار آسم، بسته به دوره چرخه قاعدگی‌شان تفاوت‌هایی را در شدت علائم خود تجربه می‌کنند.

یک زن انگلیسی ۳۰ ساله به نام پاپی هادکینسون که به آسم دچار شده به انجمن «آسم و ریه» بریتانیا می‌گوید: «به نظر می‌رسید الگویی در علائم من وجود دارد که با چرخه قاعدگی‌ام در پیوند است. تقریباً هر ماه قبل از پریود، از آسم رنج می‌بردم. علائم بیماری شامل دشواری تنفس بود که وحشتناک بود و به خاطر آن اغلب در بیمارستان به سر می‌بردم. حملات آسمی که من متحمل شدم به حدی شدید بود که در ۲۲ سالگی چهار بار زیر دستگاه اکسیژن رفتم. به حدی که از خودم می‌پرسیدم آیا جشن تولد بعدی‌ام را خواهم دید یا نه.»

پرسش‌های بی‌پاسخ

شهادت بیماران ارزش علمی ندارد، اما وجود پدیده‌ای را نشان می‌دهد که علم هنوز آن را درک نکرده است. بر پایه مطالعه‌ای که نتایج آن در سال ۲۰۲۲ در نشریه «آسم و حساسیت» منتشر شد، علائم آسم ممکن است در طول زندگی یک زن از بلوغ تا یائسگی، در طول چرخه قاعدگی و در دوران بارداری او متفاوت باشد.

درمان‌های هورمونی نیز بر آسیب‌پذیری زن‌ها تأثیر می‌گذارد. به نظر می‌رسد که قرص ضدبارداری ظهور حملات جدید آسمی را محدود می‌کند، اما هورمون‌های جایگزین که در دوران پس از یائسگی تجویز می‌شود، به بروز آسم کمک می‌کند. بسیاری از این نتیجه‌گیری‌ها بر اساس تداعی ارتباط است، اما هیچ گونه پیوند علّی آشکاری وجود ندارد.

با کشف نقش هورمون‌های جنسی در بروز آسم، می‌توانیم زندگی سه میلیون زن مبتلا به این بیماری در بریتانیا و میلیون‌ها نفر دیگر در سراسر جهان را متحول کنیم. سارا وولنو، رئیس انجمن آسم و ریه بریتانیا می‌گوید: «ما نیاز فوری به سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیقات در این زمینه داریم تا بتوانیم درمان‌های جدید پیدا کنیم و از درمان‌های موجود برای کمک به میلیون‌ها زن و نجات جان افراد بهتر استفاده کنیم.»

پرسش بسیار مهم‌تر آن است که چرا آسم در دروان بزرگسالی با آسم کودکی تفاوت زیادی دارد. آسم در بزرگسالی شدیدتر و مزمن‌تر است، پیش‌آگهی درباره بیماری در بزرگسالان ضعیف‌تر و احتمال بهبودی آن‌ها کمتر است. بیشتر زنان در هنگام ابتلا، علائم آسم بزرگسالان را دارند، اما در برخی از مردان بزرگسال، آسم کودکی بروز می‌کند و بنابراین شدت آن کمتر است.

احتمال مرگ زنان در اثر آسم به دلیل شدت بیشتر بیماری و علت‌های پیچیده‌تر آن، بیشتر از مردان است.

آمار انجمن آسم و ریه بریتانیا نشان می‌دهد که بیش از دو سوم مرگ و میر ناشی از آسم در زنان بوده است، یعنی ۵ هزار و ۱۰۰ زن در برابر ۲ هزار و ۳۰۰ مرد. این انجمن به افراد مبتلا به آسم اعم از زن و مرد توصیه می‌کند که درمان خود را طبق توصیه پزشکان دنبال کنند و برای پیشگیری بهتر از بیماری هر ساله چک‌آپ انجام دهند.