عمده‌ترین عوامل خطر سلامتی در مردان ایرانی

محمدرضا صائینی به مناسبت هفته جهانی سلامت مردان از ۲۳ تا ۲۹ خرداد اظهار داشت: یافته‌های به دست آمده از یک مطالعه کیفی درایران نشان می‌دهد که درگیری مردان با  مسائل خانوادگی ودغدغه‌های اقتصادی عقیده به قدرت مردانگی و ناآگـاهی از جمله عواملی هستند که باعث می شوند  مردان کمتر به سلامتی خود اهمیت بدهند واز خدمات سلامتی کمتر استفاده کنند.

وی افزود: این یافته‌ها نشان می‌دهدکه مـردان نـسبت بـه زنـان در سبک زندگی خود روش‌های نادرست‌تری دارند، به بیماری‌های خود کمتر اهمیت می‌دهند، اغلب علایم هشداردهنده را نادیده می‌گیرند و دیرتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. برخورداری مردان از توانایی جسمی بیشتر باعث می‌شود  که میزان ناتوانی مردان کمتر از زنان برآورد شود. اما متاسفانه میزان مرگ و میر در هر گروه سنی از مردان، در مقایسه با زنان، به مراتب بالاتر است. 

گزارش سیمای مرگ زنان و مردان در ایران 

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس افزود: براساس آخرین اطلاعات منتشر شده در گزارش سیمای مرگ در کشور در سال ۹۶ تا ۹۸ میزان مرگ مردان درتمام گروه‌های سنی در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت بیشتر از زنان است که در بعضی از گروه های سنی این تفاوت قابل توجه است که از ۱۸ تا ۲۹ سال، ۱۴۲ مرد و ۴۸ زن، از ۳۰ تا ۵۹ سال ۲۸۲ مرد و ۱۴۴ زن، بالای ۶۰ سال ۳۵۰۶ مرد و ۲۸۵۲ زن بوده است. 

وی با بیان اینکه درسال ۱۳۹۷ از میزان کل مرگ‌ها ۵۷ درصد متعلق به مردان و ۴۳ درصد متعلق به زنان بوده است، گفت: اطلاعات اداره بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت نشان می‌دهد که در همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ میزان بستری در ۲ جنس با اختلاف بسیار اندک برابر ولی ۵۵ درصد فوت شدگان از بیماری مرد و ۴۵ درصد زن بوده‌اند.  

صائینی برگزاری هفته سلامت مردان را زمان مناسبی برای حساس سازی مردان به سلامت خود، آموزش عموم مردم در جهت بهبود وضعیت سلامت پسران و مردان جامعه، ترغیب برای مراجعه زودهنگام به پزشک، تشخیص و شروع به موقع درمان بیماری های شایع مردان، جلب نظر سیاستگذاران وتصمیم سازان حوزه سلامت به اهمیت موضوع و افزایش آگاهی، نگرش و عملکرد مردان در خصوص سلامت عنوان کرد. 

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس در ادامه به تعریف مرد سالم پرداخت و تصریح کرد: مرد سالم مردی است که به اندازه ای توانمند شده است که می تواند از حد بهینه‌ای از رفاه جسمانی، رفاه روانی و رفاه اجتماعی برخوردار بوده و از سلامت خود به عنوان منبعی جهت بهره برداری از زندگی روزانه خود استفاده کند در نتیجه می توان گفت که موضوع سلامت مردان تنها پیامد عملکردهای بیولوژیکی، فیزیولوژیکی و ژنتیکی بدن انسان نبوده و تحت تاثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی و محیطی فراوانی نیز قرار می‌گیرد. 

سلامت مردان، بحران خاموش 

وی ادامه داد: منظور از سلامت مردان صرفا تمرکز بر روی بیماری‌های ویژه مردان نیست، چرا که طبق آمار بیماری‌های مردانه تنها بخش کوچکی از نرخ مرگ و میرهای مردان را به خوداختصاص می‌دهد، به همین دلایل در سال‌های اخیر مسئله سلامت مردان به عنوان یک بحران خاموش در تمام دنیا مطرح و به دلیل اهمیت آن در حوزه‌های مختلف تحقیقات علوم پزشکی، سیاست‌گذاری سلامت و تدوین و اجرای مداخلات مرتبط درقالب برنامه‌های بهداشتی و پیشگیری به یکی از مهمترین اولویت‌های عرصه سلامت در سراسر جهان تبدیل شده است. 

صائینی هدف از برگزاری برنامه های ارتقای سلامت مردان را توجه به مدارس جهت به چالش کشیدن کلیشه‌های مربوط به مردانگی از طریق برنامه‌های هدفمند، ارتقای سلامت و رفاه مردان در محل کار و  هدف قرار دادن خدمات بهداشتی و ارتقای سلامت مردان عنوان کرد. 

شایع‌ترین علل مرگ مردان در ایران و جهان 

وی با اشاره به شایع ترین علت مرگ مردان در ایران و جهان، یادآور شد: در سال ۲۰۱۹، بیماری های قلبی و عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های مزمن ریوی، بیماری‌های عفونی ریه، سل و بیماری‌های گوارشی از علت‌های اصلی مرگ مردان در جهان بوده است و در ایران بر اساس مطالعات ملی انجام شده بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان ها و سوانح و حوادث بیشترین دلایل  مرگ در مردان هستند. 

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس با اشاره به عوامل خطر سلامتی درمردان ایرانی، عمده‌ترین آن را ابتلا به  بیماری های غیرواگیر، سبک زندگی و تغدیه برشمرد و اذعان کرد: چاقی و اضافه وزن (شاخص توده بدنی≥ ٢٥) افزایش فشار خون، افزایش قند خون، تغذیه نامناسب، فعالیت فیزیکی ناکافی و اختلالات چربی خون از عوامل خطر بیماری های غیر واگیر در مردان گزارش شده اند. با افزایش سن میزان شیوع فشار خون بالا در بین مردان روند افزایشی قابل مشاهده‌ای دارد. 

صائینی افزود: مرگ ناشی از حوادث در مردان بسیار بیشتر از زنان است؛ همچنین، موارد مرگ و میر حوادث ترافیکی در مردان بیشتر بوده و در میان رانندگان جوان، مردان جوان زیر ۲۵ سال تقریبا ۳ برابر بیش از زنان همین گروه سنی، در معرض خطر فوت به دنبال رخداد تصادف رانندگی هستند. 

وی ادامه داد: حدود ٤٧ درصد مردان فعالیت فیزیکی ناکافی دارند و شیوع فعالیت فیزیکی ناکافی در بین مردان ساکن در مناطق شهری ٢٠ درصد بیشتر از مناطق روستایی است.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس با بیان اینکه متخصصان سلامت و پزشکان به خاطر مسئولیت های فراوان مردان در قبال خود و خانواده، آن‌ها را به تلاش جهت حفظ سلامتی شان در تمامی مراحل و سنین تشویق می کنند، گفت: این موضوع بعد از سن ۵۰ سالگی به ویژه در زمینه پیشگیری، شناخت سریع و کنترل بیماری‌های مزمن از اهمیت خاصی برخوردار است. 

وی در ادامه ارایه خدماتی نظیر “خطر سنجی،  غربالگری و شناسایی زود هنگام بیماری‌ها در تمام گروه‌های سنی از نوزادی تا سالمندی در مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی به شکل رایگان”، “آموزش، مشاوره واطلاع‌رسانی در خصوص سلامت عمومی، شیوه زندگی سالم و ارتقا شیوه زندگی  براساس بسته های خدمتی گروه های سنی”، “امکان همکاری با مراکز خدمات جامع سلامت به عنوان سفیر و رابط سلامت” و “نظارت مداوم برکارگاه‌ها و کارخانجات و ارزیابی میزان سلامت کارکنان و محیط کار را از جمله خدمات قابل ارایه به مردان در نظام بهداشت کشور برشمرد. 

صائینی برگزاری هفته سلامت از سال ۱۳۸۴ با موضوعات متنوع در حوزه سلامت مردان برحسب مسائل بهداشتی روز جامعه، همکاری در برگزاری و ارائه سخنرانی با رویکرد عموم جامعه در ۶ کنگره سالانه سلامت مردان ایران و تدوین سند ملی سلامت مردان ایران را اقدامات ویژه دفتر سلامت خانواده، جمعیت و مدارس معاونت بهداشت در زمینه سلامت مردان عنوان کرد. 

سند ملی سلامت مردان در انتظار تصویب نهایی 

وی درباره تدوین سند ملی سلامت مردان گفت: این سند با ۴ هدف دارای ۸ پروژه کلان و بیش از ۵۰ برنامه می باشد که در کمیسیون دائمی شورای عالی امنیت غذایی در انتظار تصویب نهایی است. 

مدیر کل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس با اشاره به تدوین بسته خدمات پایه سلامت مردان با همکاری مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و با حمایت دفتر سازمان بهداشت جهانی در ایران گفت: مرحله اول تدوین این بسته در سال ۲۰۲۱ که با عنوان شناسایی شایع‌ترین بیماری های مردانه و عوامل خطر آن به پایان رسیده و مرحله دوم و نهایی آن تدوین محتوای بسته خواهد بود درحال عقد قرارداد است.